Hôm 7/3 diễn ra bầu cử chính quyền cấp địa phương ở Bolivia.
Trong bài viết lần này, Liam Meissner chỉ ra sự khác biệt giữa kết quả kì bầu cử cấp quốc gia như Tổng thống hay Quốc hội và cấp địa phương (tỉnh, thành, quận huyện)
Sự khác biệt về kết quả ko phải ở riêng Bolivia mà ở khắp thế giới, ví dụ điển hình là vào kì bầu cử 2017 ở Pháp mà mình chắc rất ít người nhận ra.
Ta còn nhớ năm 2017, ở kì bầu cử Tổng thống, bà Le Pen về nhì với 21% và 33% ở 2 vòng.Tuy nhiên ở kì bầu cử Quốc hội 2 tháng sau, bà chỉ giành được 8 trên tổng số 577 ghế ở Hạ Viện. Ở cấp địa phương, FN chỉ kiếm được 292/1758 ở Hội đồng Vùng và còn tệ hơn, với 46/4108 ở các Hội đồng Tỉnh.
Quay lại với Bolivia, Liam đưa ra các lý do sau:
“Firstly, the lack of another progressive option at the national level. In presidential elections, voters are faced with the choice of MAS or a right-wing candidate. At the local level however, there are more options. Eva Copa’s campaign for El Alto mayor is proving to be a successful example of a leftist non-MAS candidacy (more on that later).
Secondly, voters’ interests aren’t the same at the local level as the national. Maybe you have progressive politics, vote for MAS, but the mayor of your city happens to be from a right-wing party but you like him for some reason, maybe he put in a new road or school. I don’t know to what degree this is the case in Bolivia, but the phenomena definitely exists in countries like Brazil, where party ideology matters very little in most municipal elections.”
Một khó khăn nữa đối với MAS là họ rất khó giành chiến thắng ở các đô thị lớn. Trong 4 đô thị lớn nhất nước: Santa Cruz, El Alto, La Paz và Cochabamba, MAS không nắm được thành phố nào.
Dù ông Arce thắng lớn với 77% số phiếu vào kì bầu cử TT vừa qua ở El Alto, thành phố với 80% dân gốc thổ dân nhưng ở kì bầu cử địa phương trước đó họ chỉ về nhì. Lần này, đáng lẽ họ sẽ chiến thắng ở thành phố lớn thứ 2 này nếu không phạm sai lầm trầm trọng, gạch bỏ chị Eva Copa khỏi danh sách ứng viên. Điều này làm chị bất mãn và defect sang Jallalla, một đảng cực tả đại diện cho cộng đồng thổ dân
Các bảng khảo sát đều cho thấy Copa sẽ thắng áp đảo ở El Alto với hơn 70%, bỏ xa người về nhì là 1 ứng viên của MAS mà họ đã dùng khi gạch bỏ Copa. Lý do dẫn đến quyết định đó là gì, là do Copa đã được chính quyền được dựng lên sau đảo chính 2019 bổ nhiệm làm chủ tịch Thượng Viện. MAS coi đó là sự phản bội. Về phía Copa, chị cho rằng trở thành chủ tịch Thượng viện khi đó là cần thiết để đảm bảo tiếng nói của MAS vẫn tồn tại trong chính quyền lâm thời khi đó và giữ chỗ cho các cuộc đấu tranh nghị trường. Sau khi biết mình bị gạch tên khỏi danh sách ứng cử ở El Alto và bị khai trừ, chị đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ tệ bè phái trong nội bộ MAS.
Không biết cáo buộc mà Copa dành cho MAS chính xác bao nhiêu, nhưng mới đây, anh Andronico Rodriguez, chủ tịch thượng viện mới của Bolivia và được xem là ứng viên trẻ sáng giá số 1 cho vị trí lãnh đạo MAS, đã lên tiếng rằng đảng cần thay đổi cách lựa chọn ứng viên tranh cử cấp địa phương, dựa trên bỏ phiếu công khai bởi thành viên đảng, thay vì họp kín và tự lựa chọn để tránh nạn bè phái.
Mất Copa, hi vọng giành ghế Thị trưởng El Alto, và cũng là tp duy nhất trong 4 thành phố lớn nhất nước mà MAS có thể chiến thắng, đã tiêu tan
Điều an ủi ? (cho những người tiến bộ như mình, ko phải cho MAS) đó là ít ra thì 2 trong 4 tp trên cũng sẽ về tay Jallalla và MTS, hai đảng thổ dân cực tả phản đối chính sách “đào xúc múc bán” của MAS, chứ ko phải các đảng đối lập cực hữu. Đây là điều tương tự như ở Ecuador, có một phe đối lập tương đồng với mình về nhiều mặt (trường hợp của Pachakutik) và có thể liên minh trong trường hợp cần thiết vẫn hơn là một phe đối lập cánh hữu của các trùm tư bản. Nhưng nói thì dễ, chứ để liên minh được thì lại là chuyện khác, khi mà phe Correista ở Ecuador hay MAS ở Bolivia vẫn bám vào việc khai thác tài nguyên thô và chưa quan tâm đúng mức đến quyền lợi thực sự của cộng đồng thổ dân ở chính những vùng giàu tài nguyên đó.
Trong một bài viết khác, Nolan đã chỉ ra những hạn chế hiện hữu của MAS:
MAS did not change the primary characteristic of the Bolivian economy, that is one dependent on the extraction of natural resources for the global economy, and although resources were heavily nationalized, multinational mining and gas companies continue to get their share. Much of the commitment to the enviornment articulated in Bolivia’s new constitution remains lip service, as mining and natural gas continue to be the main economic drivers of Bolivia.
Kết quả sơ bộ cho thấy trong kì bầu cử cấp địa phương năm nay, MAS sụt giảm nghiêm trọng số phiếu ủng hộ, dù họ vẫn về nhất và là đảng duy nhất thắng lợi ở hơn 1 tỉnh. So với thời kỉ đỉnh cao từ 2010, MAS giảm sút ở mọi tỉnh, tuy so với 2015, họ giành được thêm sự ủng hộ từ La Paz và đặc biệt là ở thành trì cực hữu Santa Cruz, nhưng vẫn là kém so với 2010.
Cụ thể, MAS thắng lợi ngay từ vòng 1 ở 3/9 tỉnh và vào vòng 2 ở 4 tỉnh khác, trong đó nhiều khả năng sẽ thắng ở La Paz (dù vậy, họ vẫn mất ghế thị trưởng về tay Jallala, chỉ được ghế Tỉnh trưởng) nếu thắng ở Pando, họ sẽ ăn 2/4. Với việc thắng lợi ở Beni và tranh chấp với MAS ở Pando, đảng MTS, vốn được thành lập bởi các thành viên li khai khỏi MAS, nhiều khả năng trở thành đảng thứ 2 ở Bolivia chiến thắng ở hơn 1 tỉnh, sau MAS. Sự vươn lên của MTS ở 2 tỉnh trên là lý do khiến số phiếu của MAS sụt mạnh gần 20% ở 2 nơi này, do một bộ phận cử tri của MAS quay sang bầu cho MTS.
Xét bình diện toàn quốc, nghĩa là nếu ta gộp hết các tỉnh lại tính chung, thì MAS vẫn là đảng lớn nhất và có voter base ở phạm vi cả nước, đó là điều mà ko đảng đối lập nào làm được. Chính vì Creemos chỉ mạnh ở thành trì Santa Cruz, còn Jallalla chỉ ở La Paz, El Alto (do ứng viên MAS defect sang), và MTS chỉ ở Beni, Pando (cũng là cựu MAS-er) nên tính tổng cả nước thì họ vẫn bị bỏ khá xa. Còn vì sao ở kì bầu cử TT/QH năm ngoái MAS được 55% nhưng ở cấp địa phương chỉ 38% thì trong post mình đã trích dẫn giải thích từ Meissner.
Mimi
Chuông Rè 
Một suy nghĩ 1 thoughts on “Bầu cử địa phương ở Bolivia tháng 3-2021”